Stundum smár en stundum of stór.

Þegar komið er svona neðarlega í Rín kvíslast hún í raun í margar kvíslar sem heita mismunandi nöfnum, sem svo kvíslast enn frekar undir aftur öðrum nöfnum, en nóg með það, við vorum nú á kvísl sem heitir Waal. Við drifum okkur á fætur kl. 0630 morguninn 10. ágúst þar sem við lágum undir steinveggnum við torgið í Nijmegen og kl. 0730 leystum við landfestar og fórum. Við ætluðum ekki að láta hanka okkur ef við værum á bannsvæði. Var nú haldið áfram niður Waal og var umferðin á fljótinu snöggtum minni svona snemma dags, en þyngdist að sama skapi eftir því sem leið á daginn. Um kl. 1200 komum við að bænum Gorinchem og renndum inn í litla yachthöfn til að taka olíu. Var okkur bent á að fara aðeins lengra og yfir á hinn bakkann en þar væri Yachthaven Gorinchen en þar væri olíuna að fá. Héldum við samkvæmt leiðbeiningunni yfir fljótið og komum að höfninni, fórum inn og lögðumst að bryggju til að kanna hvar olíubryggjan væri, en hún var ekki sjáanleg innan um mikinn snekkjufjölda í þessar stóru höfn. En nú lá við að við fengjum minnimáttarkennd. Á öllum þeim 23 stöðum sem við vorum búin að koma til á þessari næstum 1000 sjóm. siglingu höfðum við alltaf verið á bát í stærri kanntinum af þeim sem gistu hafnirnar, en nú þurftum við að aulast til að leggjast við bryggju þar sem eingöngu voru stórsnekkjur. Fannst okkur nú m/y Lilja Ben svo agnar smá í samanburði við glæsiskipin sem við vorum komin innanum. Vel gekk að fá olíu afgreidda og var haldið rakleiðis út aftur og ferðinni haldið áfram vestur Bowen-Merwede sem þessi kvísl heitir sem nú var siglt eftir. Lærðum við frú Lilja hér að til að forðast þessa minnimáttarkennd megum við ekki leggjast við ystu bryggjurnar sem við komum að þegar við komum í ókunna höfn, því þar liggja yfirleitt stóru snekkjurnar, heldur verðum við að fara innar í þann stærðarflokk sem við tilheyrum svo að eitthvað haldist nú eftir af stoltinu í okkur. En áfram með ferðalagið. Eftir um 5 km. siglingu kvíslaðist fljótið enn og héldum við áfram eftir Bowen-Merwede, en nú urðu mikil þáttaskil, við vorum komin í svo kallað “tidal water” þ.e.a.s. við vorum komin niður í sjávarhæð þótt enn væri langt til strandar. Nú færi að gæta flóðs og fjöru í fljótinu, ekki þó með hæðarbreytingu sem neinu nemur heldur þannig að straumskipti eiga sér stað fjórum sinnum á sólahring. Í fyrstu stendur mótstraumurinn á niðurleiðinni mjög stutt, innan við eina klukkustund, en eftir því sem neðar dregur eykst sá tími sólahringsins sem straumurinn getur verið á móti og jafnframt fer að gæta hæðarmunar.  Um kl. 1400 komum við að Papedrecht, fallegum bæ norðan við fljótið, en öndvert var svo borgin Dordrecht sem við áttum eftir að heimsækja seinna í túrnum. Þarna kvíslast fljótið enn og lá okkur leið til norðurs en þar áttum við að koma að Yachthöfninni Papendrecht þar sem við ætluðum að leggjast og bíða barna á barnabarns sem voru að koma í heimsókn. En nú fór allt í flækju. Samkvæmt siglingaforritinu og GPS mælingum áttum við að vera komin að höfninni og sá ég nú á bb. sund inn í landið með miklum trjágróðri á báðar hendur og lágu nokkrar skútur þar fyrir utan og umferð af bátum út og inn. Tókum við nú stefnuna inn í sundið en á móti okkur kom harður mótstraumur. Þegar inn var komið var ekkert að sjá nema skipasmíðastöð og legtur sem biðu þjónustu þar. Snerum við nú víð og þvældumst þarna nokkra stund fram og aftur um fljótsmótin til að finna höfnina þangað til ég sá að hún átti að vera aðeins norðar. Hafði sundið sem við fórum inn í skömmu áður afvegaleitt mig því það lá í átt að höfninni einnig, en náði ekki alla leið. Þetta kemur ekki nógu skýrt fram í siglingaforritinu. Stefndum við nú á umferðarbrú sem liggur yfir fljótið en höfnin er við einn enda hennar og kom hún nú í ljós. Var nú stefnan sett á hafnarmynnið. Heldur var umhverfið óhrjálegt, ljótar verksmiðjubyggingar á vinstri hönd og skógi vaxin brekka á þá hægri en fyrir innan u.þ.b. 100 m. langt sund sáust bátar liggja við bryggjur vinstra megin. Inn var farið og fór nú að fara um mig þegar inn í sundið var komið. Grynnkaði óðum undir bátnum og sýndist mér ólíklegt að hægt væri að snúa við, svo þröngt var orðið, en inn skriðum við. Þegar búið var að fara löturhægt framhjá nokkrum bátum sem lágu við bryggjur fannst okkur nóg um og ákváðum að snúa við. Var ég löngu búinn að lyfta skrúfunum upp fyrir kjöldýpt en nú var svo þröngt um okkur að þótt ég sneri bátnum, að mér fannst alveg með sefnið að næstu bryggju, fannst mér skrúfurnar ætla að rekast í kantinn á móti Þegar við erum að vandræðast þarna kemur maður hlaupandi til og býður okkur að taka spotta svo það verður úr og við leggjumst við bryggjuna. Spyr hann okkur á hvaða ferð við séum og segi ég honum það en hann verður heldur betur forviða og segir “og ætluðuð þið að leggjast hér”. Já segi ég samkvæmt siglingaforritinu sem við erum með er þetta gefin upp sem Yachthöfn Papendrecht” “Já segir hann þá, en þetta er engin yachthöfn, hér eru aðeins geymdir bátar fyrir menn sem eru að gera upp gamla báta og ég er einn af þeim”. “Ég var nú búinn að ákveða mig að snúa við” sagði ég þá “en leist ekkert á það í þrengslunum”. “Nei ég er ekkart hissa á því “sagði hann”, ég efast satt að segja um að það sé hægt að snúa svona stórum bát við hérna”. Okkur féll allur ketill í eld. Fyrr um daginn vorum við smá innan um stóru glæsisnekkjurnar, nú vorum við svo stór að allar bjargir voru bannaðar.

Út í Rín og algjör óvissa.

Við fórum ekki frá Dorsten fyrr en kl. 1045 daginn eftir þ.e. 8. ágúst. Framundan voru tvær slússur og síðan stórfljótið Rín sem leið okkar lá niður eftir. Þar sem siglingahraði er ótakmarkaður niður Rín ákváðum við að sigla um 90 km. í þessum áfanga, til Gent í Hollandi. Þar átti að vera yachthöfn samkvæmt siglingaforritinu en annað kom nú á daginn. Eftir Brücken Slússu, sem tók okkur niður í 23. m. hæð og síðan slússuna í Friedrichsfeld sem tók okkur niður í 15.5 m. yfir sjó vorum við komin út á Rín og þar breyttist allt skyndilega. Skýrt aframmaðir kanalbakkar breyttust nú í fljótsbakka með sendnum ströndum á bæði borð þar sem skiptust á blómlegar sveitir, sveitaþorp, stærri bæir og borgir. En það var fleira sem breyttist og það verulega. Hraðinn var þrefaldaður (farið úr 6.5 hnútum í 19 hnúta). Allt í einu vorum við komin í bullandi öldurót sem er þó nokkuð á fljótinu og umferðin margfaldaðist þannig ýtrustu árvekni var þörf. Það voru stór skip, lítil skip og allt þar á milli, hraðskreið skip og önnur hægfara, flutningaskip, skemmtibátar, skútur og farþegaskip hvert á sinni leið, upp eða niður fljótið og sum þvert yfir. Veður var mjög gott, hlýtt og gekk á með einstaka skúrum og aðeins mistur í lofti svo stundum sást ekki alveg milli bakka þegar skúrir gengu yfir. Þarna kynntumst við í reynd nýjum ljósmerkjum þ.e. hvítt ljós með bláan grunn á bakvið á stjb. hlið skips sem kemur á móti. Það þýðir að það skip vilji að þú mæti því á rangt borð m.ö.o.  að þau víki til bb. í stað stjb. Eftir um 81. km. siglingu vorum við komin inn í Holland, efir að hafa siglt nokkra stund með Holland norðan fljótsins en þýskaland að sunnan.

 

Um kl. 1700 komum við að Gent og ætluðum að láta það nægja þann daginn, en viti menn þar var þá engin yachthöfn eins og siglingaforritið gefur til kynna. Voru nú góð ráð dýr. Við vorum búin að fara framhjá sex yachthöfnum á leiðinni og var sú næsta 30 km. að baki en til næstu hafnar framundan, Gorinchem, voru um 80 km. Straumurinn í fljótinu er þarna 4 til 5 hnútar þannig að með því að snúa við myndi muna um 8 til 10 hnútum á höldnum hraða, upp eða niður fljótið. Ákváðum við því að halda áfram og vona að við finndum fljótlega höfn þótt ekki væri hún gefin upp í forritinu enda eru dæmi fyrir því. Við vorum að byrja að verða þreytt og óðum styttist í kvöldið svo þetta var ekki beint óskastaða sem við vorum í. Tvær manneskjur í brjálaðri traffik sem stöðugt þurfti að passa upp á í bugðóttu fljótinu og löng sigling með tveim slússum að baki. Skömmu eftir þetta sigldum við framúr Sænskri skútu og var einn maður á dekki við stýrið. Veifaði hann ákaft til okkar og héldum við fyrst að hann væri að veifa svona eins og skemmtibátafólk gerir hvert til annars en svo lagði hann hönd undir kinn og var augsýnilega að spyrja hvar hann gæti lagst til að hvíla sig. Það voru fleiri að verða þreyttir en við. Eina sem við gátum gert var að yppta öxlum, við vissum ekki meir. Eftir um 40 mín. siglingu birtist svo framundan ein af hinum miklu brúm sem liggja yfir fljótið og á vinstri bakkanum borgin Nijmegen en engin skemmtibátahöfn er gefin upp þar. Reyndar er fljótsbakkinn rammaður með stálþili meðfram miðborginni með leguaðstöðu fyrir flutningalegtur þar sem okkur er stanglega bannað að leggjast. En nú gerðist það að um leið og við komum undir brúnna sjáum við skarð í stálvegginn og sund inn í það sem sýndist vera vik inn að einhverju torgi í borginni. Til hægri í vikinu sjáum við líka að lögreglubátur og einhver þjónustubátur liggja við bryggju sem rétt sást framundan garðinum sem skilur vikið frá fljótinu. Var nú snarlega slegið af og stefnan sett á mynni viksins til að skoða nánar hvað þarna væri og viti menn þarna var höfn, reyndar ekki dæmigerð yachthöfn, en einhverskonar höfn samt og við orðin dauðþreytt. Straumurinn í fljótinu hreif okkur nú framhjá hafnarmynninu svo að við sigldum aðeins niður fyrir og komum svo á móti straumnum upp að hafnarmynninu, sem var miklu betra, og renndum inn. Á hægri hönd þegar inn var komið voru tvær bryggjur og voru lögreglubátur við eina þeirra og tveir dráttar- og þjónustubátar við hina. Innar til hægri voru stærri bryggjur en þar lágu stórar legtur sem auðsýnilega var lagt þar og ekki í notkunn. Engin smuga var þar fyrir okkur. Á vinstri hönd og einnig framundan, þegar inn var komið, var um 10 m. hár hlaðinn steinveggur og þar fyrir ofan bæjartorg mikið. Meðan við lónuðum þarna inni tók ég fyrir algjöra tilviljun eftir því að inn í steinvegginn fyrir neðan torgið voru grópaðir festingarpollar, samskonar og eru í slússuveggjum. Var nú stefnan tekin beint á vegginn og farið löturhægt með annað augað límt á dýptarmælinum sem sýndi glannalega lítið dýpi. Sá ég að lengst til hægri með veggnum kom grjótið í botninum upp í vatnsskorpuna þannig að búast mátti við öllu. Upp að veggnum miðjum skriðum við samt og var nú bátnum lagt við hann og bundið í einn af pollunum sem greyptir voru í hann sem og í þrep í stiga sem lá niður vegginn. Við vorum lögst og skimuðum flóttalega allt í kringum okkur, “skyldum við verða rekin burt” en farið var að bregða birtu og ekki fýsilegt að laggja aftur á fljótið dauðþreytt. Ekkert gerðist og enga hreyfingu var að sjá svo að slökkt var á öllum siglingatækjum og drepið á vélum. Algjör kyrrð hvíldi yfir nema niðurinn frá umferðinni í bænum og á brúnni sem við vorum ný búin að fara undir. Þá varð mér að orði, “opnum nú flösku og fáum okkur rauðvínsglas meðan við eldum þannig að ef þeir koma til að reka okkur burt þá segjum við bara “sorrý, erum búin að fá okkur í glas og megum ekki sigla””. Um klukkutíma eftir að við vorum búin að koma okkur fyrir sjáum við hvar Svíinn sem við tókum frammúr fyrr í túrnum seig inn í höfnina og hafði engar vöflur á en lagðist beint fyrir aftan okkur. Var hann ekki minna feginn en við að komast í ró. Þegar Svíinn var svo ný búinn að koma sér fyrir og byrjaður að undirbúa sinn kvöldverð kemur um 30 m. löng legta inn og treður sér að steinveggnum fyrir framan skútuna með þeim látum að skútan hjá Svíanum hentist öll til og var mesta mildi að hann gat varið hana skemmdum. Voru legtumennirnir svo óþverralegir að þeir létu skrúfuna ganga og þeyta vatni á skútuna eftir að þeir voru búnir að binda og stöðvuðu hana ekki fyrr en Svíinn öskraði til þeirra og gaf þeim “putta” upp í loft. Var auðséð að legtumönnunum fannst við vera mjög óvelkomin, allavega þóttust þeir eiga svæðið. En um nóttina svafum við vært og fórum af stað eldsnemma daginn eftir.

 

Olfen, taler du dansk og %u201Ctrixið við slússurnar.

Við lögðumst við bryggju í Olfen kl. 1650, eftir 6 klst. og 30 mín. siglingu. Varð tíminn lengri en vegalengdin gefur til kynna vegna olíutöku og slússuhasars sem ég sagði frá í pistlinum hér fyrir framan. Þegar við vorum búin að leggjast, beint fyrir framan hafnarskrifstofuna, kom að hinu klassiska verki að tala við “Hafna” og ganga frá legunni. Enginn var við en yachtari (bátamaður) sem ég hitti á bryggjunni sagði að von væri á honum kl. 1800. Spurði ég þá manninn í hvaða átt við ættum að ganga til að komast í matvörubúð til innkaupa og hvort hann vissi hvað væri lengi opið. “Til kl. sex” var svarið “en þið labbið ekki þangað, það eru minnst 10 km. til næsta þorps með matarbúðum”. “Get ég ekki bara hringt á bíl?” spurði ég en maðurinn leit þá á mig með móðgunarsvip og sagði “ég keyri ykkur bara sjálfur í stórmarkaðinn”, við yachtarar erum jú félagar. “Ég þarf aðeins að skreppa um borð fyrst” sagði hann, “en kem eftir smá stund og þá förum við”. Rétt er að geta þess að hann talaði svo til enga ensku og ég enga þýsku svo samtalið var í sjálfu sér miklu bögglaðra en hér er lýst. Nú við frú Lilja gerðum okkur nú klár til landgöngu og skömmu síðar kom maðurinn til að keyra okkur í bæinn sem var mjög gott því að auk þess hvað langt var í bæinn þá hefðum við átt í vandræðum með að komast inn í höfnina aftur því hún var harðlæst og við ekki búin að fá lykil eða aðgangskoda að hliðinu þar sem Hafni var ekki kominn til að ganga frá legunni. Á leiðinni var spjallað saman með þeim ráðum í tungutaki og látbragði sem mönnum er áskapað þegar ólík tungumál og brot úr þeim eru notuð. Þegar við svo komum í bæinn ók okkar ágæti félagi upp að fyrsta stórmarkaðnum sem á vegi hans var og gerði okkur skiljanlegt að þeir væru fleiri og ef við værum ekki ánægð með úrvalið þarna færum við bara á annan. Sagði ég honum að hafa engar áhyggjur við myndum bjarga okkur og ná okkur í leigubíl um borð. Hann hélt nú ekki. “Ég bíð hér á stæðinu og gefið ykkur allan þann tíma sem þið þurfið”. Fórum við nú inn og gengum frá að versla það sem þurfti og var svo ekið aftur um borð. Þegar við vorum u.þ.b. hálfnuð var ég eitthvað að segja við frú Lilju og segir þá velgjörðarmaður okkar skyndilega “taler de måske Dansk”? Ég hélt nú það og þar með breyttist allt og við gátum farið að tala almennilega saman. Kom þá í ljós að hann var kvæntur Danskri konu og að þau eyða mörgum fríum hjá foreldrum hennar í Danmörku. Á leiðinni sýndi hann okkur búgarð Hafnarstjórans sem rak mikinn gæsa- og andabúgarð og kom þar skýringin á hvers vegna hann var með svona stutta viðveru í höfninni. Þegar um borð var komið komum við frú Lilja okkur saman um að ég myndi fara með lítinn Íslenskan fána um borð til þeirra og afhenda sem þakklætisvott fyrir greiðann, en við höfum um borð smá bunka af þeim til að gefa fólki sem á einn eða annan hátt greiðir götu okkar sérstaklega og voru þau himinlifandi með gjöfina. Ef þið sjáið semsagt snekkjur á ferðum ykkar, með Íslenskan fána í glugga eða innréttingu þá má búast við að það fólk hafi greitt götu áhafnarinnar á Lilju Ben.

 

Við lögðum af stað daginn eftir kl. 0940 og stefndum á fyrstu slússuna af fjórum, með hæfilegum skammti af kvíða. Eftir 8.9 km. komu við að kanalmótum Dortmund-Ems-Kanal og beygðum inn í hann til vesturs og um leið birtist fyrsta “hryllingsbúðin”. Eftir að hafa kallað hana upp var mér sagt að bíða eftir merki sem gæti orðið eftir 15 til 30 mínútur svo við lögðumst að biðlegukannti og gekk það eins og í sögu. Hjón á öðrum bát, Hollenskum” voru komin í bið á undan okkur og kom skipstjóri hans á bakkann og tók við landfestum hjá okkur. Skömmu síðar kom annar Hollendingur og lagðist fyrir framan okkur. Bæði við, og Hollendingurinn sem fyrir var, vorum með hefðbundna bindingu að framan og aftan en nú tók ég eftir því að þessi nýkomni batt bara með einum spotta, þvert af miðjum bátnum og það vel strektum. Þegar landi hans af fyrri bátnum kom og bauð fram aðstoð við að binda betur afþakkaði hinn nýkomni og slappað svo af við blaðalestur meðan hann beið. Um leið rann upp fyrir mér ljós, hér var komið “trixið” fyrir fámenna áhöfn eins og okkur, þegar sami maður getur ekki verið á tveim til þrem stöðum samtímis. Það er að einbeita sér aðeins að því að koma einum enda upp á festingu við miðjan bát og strekkja vel, þá helst allt stöðugt og auðveldara er að færa endann upp eða niður eftir því á hvorri leið maður er. Einnig fundum við að þetta má allt undirbúa vel við brottför úr höfn og var það nú alltaf gert og spottar settir fast á miðnál hvoru megin, og gerðir upp þannig að þeir færu ekki í skrúfur færu þeir fyrir borð. Þróaðist þessi aðferð upp í að vera notuð einnig við komur í höfn til mikils léttis fyrir frú Lilju. Nú var þessari aðferð beitt þegar merkið kom um að fara inn í slússuna og allt gekk ljómandi vel. Þennan dag sigldum við í gegnum fjórar slússur án nokkurra vandræða en í þeirri fyrstu sem er í Dattlen fórum við niður um 6.5 m., eftir 5 km. var svo komið að slússu í Ahsen og þar fórum við 8.5 m. niður, þá kom 6 km. sigling til Flaesheim þar sem við lækkuðum um 4 m. og að lokum eftir 18 km. siglingu til viðbótar lækkuðum við um 9 m. í slússunni í Dorsten en þá lögðumst við í yachthöfninni þar kl. 1545 eftir hraðferð í gegnum 4 slússur.

Gunna Stöng fer í spíkat með Skipper Skræk.

Við ákváðum að liggja í Fuestrup yfir helgina 5. og 6. ágúst og létum fara vel um okkur á þessum yndislega stað. Fórum því ekki þaðan fyrr en mánudaginn 7. ágúst, sem var 100 ára ártíð föður míns heitins. Eftir um hálftíma siglingu komum við að olíustöð og tókum eldsneyti og heldum síðan áfram í átt að fyrstu slússunni í þessum áfanga, við borgina Münster, en í henni áttum við að hækka okkur um rúmlega 6 m., úr 50.30 m. í 56.50 m. yfir sjó. Þótt okkur frú Lilju Ben þyki slússurnar erfiðar viðureignar á svona siglingu þá vorum við salla róleg enda renndi okkur ekki í grun hvaða darraðardans við áttum í vændum í þessari slússu. Á leiðinni frá Recke til Fuestrup höfðum við yfirgefið Mitteland-Kanal og vorum nú komin í Dortmund-Ems-Kanal, en alltaf í sama vatnshæðarplani. Kl. 1145 komum við svo að slússunni og kallaði ég hana upp á VHF rásinni til að fá heimild og fékk það svar að bíða eftir að “main passage” opnaði (en slússurnar eru tvær, main og secondary) og koma þá inn á eftir þrem stórum legtum sem einnig biðu. Þessi slússa var í stærri kantinum af þeim sem eru í kanölunum eða 223. m. löng, 12 m. breið, 2.8 m. á dýpt í lægstu stöðu en 4.6 m. voru undir lokubúnaðinn þegar siglt var út í hærri stöðunni. Var auðséð af umferðinni að í hana yrði troðið legtum og bátum, en margir skemmtibátar voru á ferðinni auk okkar. Þrem korterum síðar, eða um 1230 opnaði svo slússan og legturnar þokuðu sér inn og fóru tvær innst og lögðust hvor sínu megin en sú þriðja lagðist aftan við þá sem lá stjb. megin. Fengum við nú fyrirmæli um að koma næst og fara fram með legtunni sem lá stjb. megin og leggjast aftan við legtuna sem komin var innst bb. megin. Komu svo aðrir skemmtibátar á eftir og fylltu upp fyrir aftan okkur. Nú var fyrirkomulagið hjá okkur þannig að ég var á stjórntækjunum en hlutverk bátsmannsins, frú Lilju, var að vera á afturdekkinu, þar sem athafnasvæði var best og húkka lykkju af landfesti um polla, sem eru steyptir inn í slússuveggina, þegar ég gæfi merki. Þegar hún væri búin að setja fast myndi ég kúpla skrúfunum frá og koma út til að fara fram með bátnum og setja upp spotta á annan polla að framan.  Þessi vinnubrögð helgast af því að mér takist að renna vel og beint upp með kanti slússunnar og fá bátinn til að liggja með honum meðan ég fari út og fram með, auk þess að stilla hann þannig af að ná megi í polla þar einnig til að húkka á. En nú fór allt í rugl. Um leið og við komum inn í slússuna og ég renndi að bb. kanti hennar fann ég að ég hafði mjög lítið vald á bátnum vegna straumkasts sem þeytti okkur til og frá. Kom í ljós að legturnar voru með skrúfurnar á snúningi, hægum þó, þótt þær væru búnar að binda og skapaði það þessa ólgu í slússunni. Þegar ég taldi mig vera búinn að stilla bátinn af við pollann sem frú Lilja átti að setja fast á kúplaði ég frá og ætlaði út til að festa að framan en um leið snerist báturinn með stefnið frá þannig að ég hentist aftur að stjórntækjunum til að rétta hann af. Með endann lausfestann að aftan virkaði hann sem springur í afturátaki þanig að stefnið fór enn meira frá, en virkaði sem afturendi í áframtaki þannig afturhornið myndi slást of harkalega í slússuvegginn ef því afli væri beitt sem nægði til að ná stefninu að, þannig að ég reyndi að beita bb. vél afturábak og stjb. vél áfram til að rétta hann af, en ekkert gekk vegna strumkastsins. (Sjómenn skilja þessa setningu). Þegar frú Lilju urðu ljós vandræðin tók hún það til ráðs að klifra fram með bátnum og ná taki á slímugum polla um leið og báturinn í einni sveiflunni kom að slússuveggnum, en hann byrjaði aftur að sveiflast frá svo hún hékk eins og “té” að mestu í lausu lofti milli báts og polla, enda of þrjósk til að sleppa fyrr en í fulla hnefana. Sem betur fór sleppti hún pollanum en ekki bátnum áður en slys hlaust af, og sagði síðar að hún hefði verið eins og “Gunna Stöng” til sjós með Skipper Skræk” og verið komin í spíkat áður en hún sleppti takinu. Á meðan á öllu þessu stóð var byrjað að fylla slússuna með öllu því straumkasti sem því fylgir, og við komin á fulla ferð upp svo ég ákvað að gefa skít í allar festingar og bað frú Lilju að losa, ég myndi halda bátnum á þeim bletti sem ég hafði til athafna með vélarafli, festingin truflaði þetta aðeins. Í öllum látunum lenti ég með þó nokkru höggi aftan á legtunni fyrir framan án þess þó að nokkrar skemmdir yrðu. En það er af frú Lilju að segja að hún kom inn úrvinda af átökum og streitu eftir hamaganginn á dekkinu og sagði aðeins eitt “ég er búin”. Var ég viss um að með því myndi frú bátsmaður í besta falli segja upp og hætta eða í versta tilfelli strjúka úr skipsrúmi. Þegar loks opnaðist fyrir slússuna og við sigldum út rúmlega 6 m. ofar vorum við bæði svo dösuð að við máttum vart mæla. Fjórar slússur voru enn framundan áður en við kæmum niður á stórfljótið Rín en við ræddum það ekki til aukins ergelsis, sem betur fer, því þegar við biðum við næstu slússu lærðum við “trix” sem gerði alla slússuleikfimi að barnaleik svo að eftir það sögðum við eins og músin þegar hún var orðin full “komiði bara með allar slússur”, en músin sagði víst “komiði nú með helvítis köttinn”. Trixið kemur í næsta pistli.

Recke og áfram

Þótt Recke væri vinalegur og góður staður að liggja við ákváðum við að stoppa aðeins eina nótt í höfninni. Við vorum á hraðferð til móts við fjölskyldumeðlimi svo að betra var að eiga inni daga en að vera á eftir áætlun. Guðjón vinur minn Jónsson flugstjóri á Gæsluflugvélinni TF-SIF sagði einu sinni við mig þegar ég spurði hann af hverju hann færi alltaf út á bláenda flugbrautar fyrir flugtak þótt hálf brautin dygði augsynilega, “það sem skilið er eftir af flugbrautinni að baki nýtis ekki fyrir framan, komi eitthað fyrir í flugtakinu”. Þessi sannindi gilda um fleira, eins og “að þú átt ekki þá daga til góða sem þú nýtir ekki strax komi eitthvað uppá sem seinkar ferðinni seinna”. En við notuðum þennan sólríka og bjarta föstudagseftirmiðdag sem við lágum í Recke til að fá okkur gönguferð upp í bæinn Steinbeck sem við römbuðum á eftir smá villuveg. Á leiðinni var okkur bent á að ganga með skógarstíg niður með bryggjunum að kanalnum síðan vestur með honum og stefna á kirjuturninn að vanda til að fynna “The City Center”. Þegar við vorum komin niður undir kanal mættum við tveimur strákum á hjóli sem virtust vera að flýja eitthað og bentu okkur með miklu handapati og orðaflaumi á tré eitt mikið við stíginn. Við betri aðgát sáum við að strákarnir voru að vara okkur við að koma ekki nærri tréinu því það var ekki þakið, það var í orðsins fyllst merkingu loðið af vespum (geitungum) sem virtust í miklum ham og tilbúar til árása ef við yrði stuggað. Var þar komin skýring á því mikla vespufári sem við uðrum vör við þegar við lögðumst að bryggju. Eftir að hafa verslað og farið í hraðbanka til að ná í skotsilfur fengum við okkur sæti við borð á útiveitingastað og pöntuðum sitthvort bjórglasið. Fannst veitingamanninum mikil tíðindi að gestrnir væru Íslendingar og horfði mikið á okkur. Hafði hann svo mikið við að hann sótti borðdúk og lagði á borðið til að við gætum sötrað bjórinn í vistvænna umhverfi. Á bakaleiðinni ákvað ég að við gætum stytt okkur leið í gegnum skóginn sem umlykur svæðið og komum við þar að miklu útivistarsvæði þar með tjörnum þar sem búningsklefar voru með bökkunum og veitingastaðir og var fólk að stunda sund þarna í góða veðrinu, þótt sigið væri á dag. Ekki tókst mér að finna greiða leið að höfninni þessa leið, svo við snérum við. Þegar við vorum hins vegar komin að höfninni aftur sá ég að við vorum svo til komin þangað þegar við snerum við svo mikill krókur var genginn til einskis. Komin til baka var grillið vígt á hafnarbakkanum með fyrstu steikinni sem var grilluð á því, en upphitunin á dósamatnum áður var svo auðvirðuleg að hún var ekki tekin gild sem vígslumatur. Frá Recke fórum við kl. 0935 lauagrdaginn 5. ágúst og héldum til næstu hafnar Fuestrup (sjá www.yachthafen-fuestrup.de), glæsilegs staðar eins og sjá má á þeirri loftmynd sem birtist með þessum pistli, en höfnin liggur til vinstri á myndinni. Á leiðinni þangað urðum við þó fyrir reynslu sem okkur brá ónotalega við og breytti afgerandi hvernig við litum á aðskotahluti í vatnsyfirborðinu sem þó var vel fylgst með sem betur fer. Fuglar eru mest áberandi á yfirborði kanalanna auk þess sem af og til sjást hlutir s.s. tómar flöskur, brúsar og spýtukubbar svo eitthvað sé nefnt. Á leiðinni gekk allt eðlilega fyrir sig, veður var gott og bjart þegar framundan sáust þústir í vatnsskorpunni sem við töldum vera fugla. En eitthvað fannst okkur samt ókennilegt við þústirnar, sem voru á hreyfingu og skiptu um afstöðu innbyrðis eftir því sem við nálguðust. Allt í einu rann upp fyrir okkur ljós, þarna var fólk á sundi í miðri siglingaleið bátanna. Fannst okkur þetta með ólíkindum vegna mikillar bátaumferðar og að engin viðvörun var gefin um að búast mætti við sundfólki innanum báta með stórhættulegar skrúfur í gangi. Ákvað ég að víkja fyrir sundfólkinu til stb. eins og um bát væri að ræða, enda kom fólkið syndandi á móti okkur, en með því fór ég nærri hægri bakka kanalsins og viti menn, kemur ekki annar hópur fólks syndandi út út kjarrinu sem huldi bakkann og fór rétt aftur með stb. síðu bátsins. Þorði ég ekki fyrir mitt litla líf að beygja frá því til bb. því að með því myndi afturendinn með skrúfum á 1500 snúningum á mínutu snúast nær sundfólkinu. Þessi upplifun varð til að auka til muna árvekni okkar gagnvart öllu sem sjá mátti á floti á siglingaleiðum enda eins gott, því svipað endurtók sig oftar.

Recke, gas, grill og örbylgja.

Siglingin til Recke tók 4 klst. og 10 mín og var virkilega gaman að koma þangað, en lent var kl. 1410. Glæsileg höfn með flottum veitngastað og bar ásamt vönduðum bryggjustæðum í fallegu umhverfi. Við vorum enn á vesturleið í gegnum Mittelland Kanal og nálguðumst eina af hinum miklu brúm yfir kanalinn þegar höfnin opnaðist á bb. Út um hafnarkjaftinn kom partíbátur sem fer um kanalana með hópa sem eru að skemmta sér og dokuðum við meðan hann fór hjá og tókum síðan stefnuna inn. Höfnin er öll á lengdina með bryggjurnar í þéttri röð á stjb. þegar siglt er inn, en skógi vaxinn bakka á bb. Þegar við komum inn voru nokkur laus pláss utarlega í höfninni og var þar hópur fólks að grilla og gera sér glaðan dag svo við héldum framhjá þeim og innar þar sem við sáum veitingastaðinn sem jafnframt er með salernum, böðum og þvottavélum fyrir bátafólkið. Var hver bryggja að sjá legin þar svo að eftir að hafa kannað málið snérum við við og fórum þar sem laus pláss voru, en fólkið í grillpartíinu vinkaði og benti okkur að leggjast við lausa byggju þar og kom til móts við okkur að taka við landfestum. En ég gleymdi að segja ykkur frá veseni sem við lentum í fyrir einstakan klaufaskap, þegar við komum um borð í Hannover. Þannig er að það er gaseldavél í bátnum með eldunarhellum og ofni til steikinga og baksturs. Af öryggisástæðum er gaskúturinn í skáp úti á dekki, í loftþéttu plastboxi sem er með öndun út fyrir bátinn. Koparleiðsla liggur frá kútnum milli þilja alla leið fram í eldavél og eru þrír kranar á leiðslunni til að loka fyrir gasið, einn á kútnum, annar í skápnum þar sem leiðslan liggur inn í bátinn og sá þriðji við eldavélina. Nú ætlaði frú Lilja að nota eldavélina fyrsta kvöldið sem við vorum um borð í Hannover og viti menn, ekkert gas kom í helluna til að kveikja. Var nú farið yfir alla krana og fullvisað sig um að þeir væru allir opnir en allt kom fyrir ekki. Dæmdi ég kútinn tómann og fór með hann í land til að spyrjast fyrir um hvar ég gæti fengið skiptikút. Var mér sagt að svona kút fengi ég ekki nema á Campingsvæðum og að langt væri í það næsta þannig að ljóst var að það gengi ekki um kvöldið. Kom það nú ekki að sök þar sem okkur var boðið í grillveislu hjá Hafna í Hannover, eins og ég sagði frá í pistlinum “Aftur af stað”. Daginn eftir var nóg að gera þannig að gasreddingin var látin sitja á hakanum en í innkaupaferð sem við fórum í land keyptum við okkur ferðagrill, kol og uppkveikivökva til að vera sjálfbjarga í svona gasvanda, en síðasta kvöldið í Hannover gerðum við okkur dagamun og fórum í land að borða. Nú var siglt daginn eftir til Mindener, eins og áður sagði, með “tóman” gaskút. Þegar við komum þangað var orðið allt of áliðið til að redda gasmálunum og voru aðeins til í kvöldmatinn niðursoðnar kjötbollur og kartöflur í sósu. Tókum við nú það til ráðs að kynda upp grillið og var dósinni síðan komið fyrir í kolahrúgunni og kvöldmaturinn hitaður þannig. Bragðaðist hann ljómandi vel með góðu rauðvíni sem einnig var á borðum. Daginn þar á eftir vorum við komin til Bad Essen og enn með “tómann” gaskút og var nú keyptur örbylgjuofn sem er mjög praktiskt á svona ferðalögum því mikið er hægt að fá af góðum og hollum, tilbúnum réttum, með öllu tilheyrandi, sem hægt er að hita upp í örbylgjuofni. En þá kom hin mikla uppgötvun. Fyrir einhverja slembilukku fór frú Lilja að skoða takkana á eldavélinni og komst að því að hún hafði alltaf verið að reyna að kveikja á hellunni með því að skrúfa frá ofninum. Var ekki að furða að ekki kviknaði á hellunni. Þegar hún var búin að tala í sig kjark til að segja mér frá þessu var opnað fyrir alla krana og kviknaði líka þessi ekta eldur á hellunni með það sama þannig að allar hliðarreddingar til eldunar voru nú úr sögunni. Allavega var nóg af gasi til staðar. En á morgun segi ég frá dvöl í Recke. Sjá www.marina-recke.de.

Mindener til Bad Essen og óhapp við brottför

Mynd. Kvöld í höfn.

Við leystum landfestar í Mindener kl. 0910, morguninn 3. ágúst og héldum áleiðis til Bad Essen, sem var tiltölulegur stuttur leggur eða aðeins 35 km. Vildum við verðlauna okkur með stuttum legg núna vegna þess hvað sá fyrri var langur í tíma og varði siglingin því aðeins 3 klst. og bundið í Yachthöfninni Bad Essen kl. 1210. Höfnin er reyndar í smábænum Wittlage sem samanstendur af örfáum húsum. Eins og flestar Yachthafnir við kanalana er  hún byggð þannig að hún er grafin út úr bakkanum. Flestar eru þær með þröngri rennu inn og þarf að vera frekar nákvæmur við að stilla sig af á stefnuna inn (eða út) sérstaklega ef það er óróleiki í vatninu vegna skipaumferðar, sem er oftast mikil, eða harður straumur eins og er á fljótunum. Þessi höfn er með mjög þröngri innsiglingu milli tveggja garða sem eru með stálrömmum og steyptir að ofan þannig að sérstakrar nákvæmni var þörf. Gekk það vel í innsiglingunni og fengum við bás skáhalt á móti innsiglingunni, en á eftir okkur kom annar bátur, Hollenskur, sem var í svolitlu brasi við að finna pláss, enda höfnin ein af þeim minnstu. Við vorum búin að læra að það borgar sig að vera snemma á ferðinni og ná til hafnar fljótlega uppúr kl. 1500 því þá fara bátarnir að streyma að og getur þá verið erfitt að finna pláss. Nú var lagst í bás eins og í Kaupmannahöfn forðum þannig að fara þurfti frá borði af stefninu og um borð aftur, sem er bölvað frat en mér tókst að finna tröppu sem einfaldaði máli. Eitt það fyrsta sem maður spyr um þegar gengið er frá leguplássi við Hafnana (hafnarstjórana) er hvar sé næsti stórmarkaður til að kaupa inn. Þarna var hann í smábænum Eielstadt og tók það okkur um hálftíma að ganga þangað, sem var allt í lagi, og var nú verslað inn, ekki aðeins matur og drykkur heldur líka örbylgjuofn fyrir eldhúsið. Áður vorum við búin að kaupa lítið grill, kol og uppkveikivökva svo nú var hægt að hafa alla þá fjölbreytni í matargerð sem hugurinn girntist. Þarna var deginum eytt við ýmiskonar nostur og baráttu við eftirlegukongulær sem höfðu tekið sér far með okkur sem laumufarþegar. Einnig fór nú að bera nokkuð á vespum (geitungum) svo það var eins gott að styrkja skordýravarnirnar og passa bjór og aðra drykki utandekks.  Morgunin eftir 4. ágúst var haldið af stað til næstu Yachthafnar í Recke, en nú lentum við í smá óhappi. Byrjað ég á að bakka út úr skápnum og þegar ég var kominn nógu langt þannig að ég var laus við báta sem lágu sitt hvoru megin við okkur þurfti ég að taka áfram og beygja hart í bak til að stilla bátinn af út um þessa mjög svo þröngu innsiglingu. Tókst það ekki betur en svo að ég lennti aðeins til hliðar við innsiglinguna, þegar stefnunni var náð og taldi ég að með því að halda áfram harðri bakborðsbeygju myndi ég ná að rétta mig af í innsiglingunni sjálfri, en þar misreiknaði ég mig. Ég kom í innsiglinguna undir u.þ.b. 20° horni og þrátt fyrir að bæði stýri og skrúfum væri beitt til að rétta bátinn af til stjór, skrallaði hann með bakborðskinnunginn og síðuna á stálkantinn um leið og hann rann út um hafnarmynnið. Sem betur varð enginn skaði af en ljót gul rönd kom á bakborðssíðuna sem ég skammaðist mín fyrir þar til ég fékk næst legu með bakborðssíðu að og gat þrifið hana af. Það varð þó ekki fyrr en í Hollandi mörgum dögum síðar. Í næsta pistli verður svo sagt frá komu okkar til glæsihafnarinnar Recke, en augljóst var að eftir því sem við nálguðumst Rín og Holland jókst skemmtibátamenningin.

 

Hannover til Mindener

Myndin "Þar sem bátar eru hluti af heimilshaldinu"

Við vöknuðum 1. ágúst vafin í kongulóarvefi og varð að byrja daginn á að sópa allt hátt og lágt til að losna við vefi, búseta þeirra og bráð. Var aðgangsharka kóngulóanna svo mikil að þær voru ekki aðeins utandekks heldur inn um allan bát hangandi niður úr loftum og tækjum, hvar sem vef á festi. Áttum við eftir að eiga í nokkrum orustum við þær í túrnum, en furðulegt nokk mismikið eftir stöðum. Eftir þrifin hófst frú Lilja handa við að koma upp skordýraneti fyrir opnanlega glugga og dyr til að halda kvikindunum sem mest úti. Unnum við síðan allan daginn við að undirbúa brottför en við áætluðum að komast til Rotterdam í Hollandi fyrir 11. ágúst til að taka á móti syni okkar Lárusi Pet, konu hans Sigrúnu Ólafsd. og syninum Ólafi Ágúst. Eldri sonur þeirra Guðjón Pet. jr. kom einnig til Rotterdam í fótboltaferð með KR og var stefnt á að hitta hann og horfa á leiki. Þriðjudaginn 2. ágúst ræstum við vélar kl. 0910, leystum landfestar og yfirgáfum Hannover Motoryacht Club sem hafði varveitt bátinn um þriggja mánaða skeið. Var gefið hressilegt kveðjuflaut að skilnaði. Var nú stefnan tekin vestur eftir Mitelland Kanal en fyrsti áfanginn var á þessum degi til Mindener sem er í 74 km. fjarlægð. Ekkert bar til tíðinda og gengu vélar og öll tæki eins og til var ætlast. Hámarkshraði í kanalnum var ekki nema 10 km/klst. og síðar 12 km/klst. Við vorum komin í hringiðu legtu- og skemmtibátaumferðar sem augsýnilega var mun meiri en í vor þegar við sigldum þessar slóðir. Eftir skamma siglingu var komið að olíustöð og lögðumst við uppað og fylltum af eldsneyti og var síðan haldið áfram. Þegar siglt er um svona skurði, eða kanala, verða lýsingar af því e.t.v. tilbreytingalitlar þegar ekkert sérstakt gerist. En til gamans má geta þess að t.d. á þessari 78 km. vegalengd sigldum við í vatnsborði sem er 50.4 m. yfir sjávarmáli, eins og fram hefur komið í fyrri lýsingum af “slússum” (skipastiga). Einnig  má geta þess að á þessari leið fórum við undir 77 brýr, framhjá 43 höfnum og leguplássum og fjórum kanalmótum þar sem þeir skerast. Það er alltaf mikið að sjá en allar þessar hafnir eru við þorp og minni bæi sem líða framhjá. Ekki hef ég tölu á öllum þeim bátum sem við vorum samferða eða mættum en allavega höfðum við nóg að gera við að veifa og heilsa sem er fastur liður milli skemmtibáta sem mætast eða hittast við frammúrtöku. Kl. 1600 komum við svo til Mindener yachthafen og lögðumst að bryggju eftir tæplega 7 klst. siglingu. Við kóngulóafárið bættist nú við moskitóflugur (mýbit) sem gera þurfti ráðstafanir gegn og voru nú verslaðar inn eiturvörur til herferðar gegn öllum hugsanlegum óværum sem sóttu að, en skordýranet frú Lilju komu sér vel og héldu þeim að mestu utandekks.

 

Aftur af stað

Eins og ég sagði ykkur í lok síðustu blogg færslu þá fórum við frú Lilja Ben til móts við m/s Lilju Ben í Hannover, 30. júlí s.l. til áframhaldandi siglinga um sjó og sund. Hugmyndin var að senda pistla að utan eftir því sem ferðinni yndi fram en tækifæri gáfust ekki vegna anna við að vera til, skoða, sigla og njóta tilverunnar. Netsambönd eru einnig fátíð á þessum siglingaleiðum. En nú erum við komin til að liggja í höfn næstu sex mánuði og mun ég á næstu vikum segja ykkur siglingasöguna eins og hún gekk fyrir sig vikurnar sem þessi áfangi varði.  Við flugum frá Keflavík til Kaupmannahafnar og þaðan áfram til Hannover sunnudaginn 30. júlí og lentum ekki í Hannover fyrr en síðla kvölds. Ekki vildum við koma til skips umdir miðnættið, þreytt eftir langan dag svo við ákváðum að gista á Hóteli við flugvöllinn um nóttina og versla svo inn matar- og drykkjarkost í supermarkaði um morguninn til að taka með okkur um borð. Eftir undirstöðuríkann morgunverð mánudaginn 31. og innkaup í nálægum stórmarkaði var síðan tekinn leigubíll og haldið til Hannoverscher Motoryacht Club til móts við Lilju Ben. Þarna lá hún á sama stað og við höfðum skilið við hana fyrir þrem mánuðum. Á bryggjunni tóku á móti okkur Hafni (hafnarstórinn Herbert Wagner) og kona hans auk nokkurra yachtkafteina og kvenna sem við höfðum kynnst þegar við lögðum Lilju Ben í apríllok. Urðu fagnaðarfundir og sagði Hafni að vel hafi farið um M/s Lilju Ben þennan tíma, hann hafi farið um borð á fjögurra daga fresti og keyrt upp vélar til að halda þeim smurðum auk þess sem hann smíðaði “kryppu” undir yfirbreiðsluna á “fly bridginu” til að rigningavatn sem vildi safnast fyrir ofan á tjaldinu rynni af. Einnig hafði hann spúlað og sópað bátinn áður en við komum svo aðkoma öll var hin besta. Byrjuðum við nú daginn á að koma okkur fyrir um borð og setja hvern hlut á sinn stað en að því loknu fórum við upp á bryggju og settumst með Hafna, konu hans og fleiri gestum sem þar sátu að drekka bjór og buðum þeim upp á íslenskt bennivín og hákarl. Viti menn, þetta féll vel í kramið og gerðu menn hákarlinum góð skil (konurnar smökkuðu aðeins einu sinni og létu nægja) sem og brennivínsstaupunum og varð brátt nokkuð glatt á hjalla þótt enginn yrði ölvaður. Um kvöldið var svo grillveisla hjá Hafna og var okkur boðið í hana á hafnarbakkanum en á meðan á máltíðinni stóð voru alltaf að koma inn allra þjóða gestabátar þannig að oft þurfti að standa upp frá borðum og taka á móti spottum þegar þeir voru að leggja að. Stjórnaði Hafni því með mikilli röggsemi. Seint um kvöldið helliringdi með þrumum og eldingum sem leiftruðu um himininn en það var ekkert til baga og lögðumst við til svefns þreytt og ánægð eftir skemmtilega endurkomu um borð. Kóngulærnar byrjuðu nú að vefa sig um landfestar “rár og reiða” bátsins og urðu þær þessa sumardaga oftar en ekki baráttuefni okkar í túrnum en svo rammt kvað að þeim á köflum að allt var þakið í kóngulóavef að morgni dags.

Umboð og framboð

Nú er ég búinn að skrifa hér ferðasöguna á skemmtibátnum Lilju Ben um Norður hluta Evrópu. Við erum að fara aftur og ætlum nú að sigla áfram til Belgíu og suður með Frakklandsströndum til Spánar. Munum við blogga ferðasöguna jafn óðum eftir því sem tækifæri gefast. En í kveðjuskyni í bili set ég her inn grein sem ég skrifaði og sendi Mogganum ef þeir skyldu vilja birta. Hún heitir Umboð, framboð og kemur hér.

Á dögunum var undirritaður samningur, samkomulag, áætlun, yfirlýsing - eða hvað það nú annars heitir – milli ríkisstjónar Íslands annars vegar og Landssambands eldri borgara (LEB) hins vegar, um kjaramál þeirra síðarnefndu í nútíð og nánustu framtíð. Vonandi þeirra fyrrnefndu í fjarlægri framtíð. Báðir undirrituðu plaggið, væntanlega hvor um sig fyrir einhvers hönd. Fagna ber að þessir aðilar skuli hafa tekið kjör eldri borgara til efnislegrar umræðu og komist að niðurstöðu, þótt aldrei verði hún endanleg. Hafa forystumenn LEB unnið félögum sínum heilt með framgöngu sinni í málinu. Að undanskyldum niðurstöðunum var þó þrennt sem vakti athygli mína öðru fremur í þeim umræðum sem fram fóru í kjölfarið. Það var samanburður formanns LEB á samningstöðu eldri borgara og ASÍ, ummæli sem féllu um það hvort að með þessu væru ekki hugmyndir um framboð á vegum samtaka eldri borgara til Alþingis úr sögunni og að lokum starf nefndar sem forsætisráðherra skipað fyrr á árinu til að fara yfir stöðu eldri borgara og koma með tillögu þar að lútandi. Formaður LEB benti á að ASÍ gæti farið í verkfall til að fylgja eftir sínum kröfum um kjaramál (sem og t.d FFSÍ og fleiri). Það er þó því aðeins að stéttarfélög innan ASÍ gefi umboð til þess. Til þess að stéttarfélögin hvert um sig geti gefið það umboð þurfa þau svo að hafa til þess samþykki félagsmanna sinna. Þannig sækir ASÍ umboð sitt alla leið niður i grasrót einstakra félagsmanna stéttarfélaga auk þess sem afrakstur þeirra samninga, sem gerðir eru fyrir þeirra hönd, verður að lokum að bera undir atkvæði sömu grasrótar til að þeir öðlist gildi. Því vaknar hjá mér spurning. Hvaðan kemur umboð LEB? Ekki þar fyrir að ég treysti LEB fullkomlega til að berjast fyrir kjörum eldri borgara, það hefur sýnt að vel er haldið á spöðunum. Ég tel hins vegar að LEB þurfi að skilgreina betur stöðu sína og umboð í hagsmunabaráttu eldri borgara vegna þess mismunar sem er á milli hefðbundinnar kjarabáráttu verkalýðsfélaga og LEB. Uppbygging þess gerir ekki ráð fyrir samskonar grasrótarumboði til samningsgerðar þar sem almannatryggingarkerfið nær til allra eldri borgara hvort sem þeir eru félagsmenn í samtökum eldri borgara eða ekki. Þess vegna verður hagsmunabarátta samtaka eldri borgara alltaf pólitísk. Ellilífeyrir almannatrygginga, þróun hans út frá verðlagi og kaupmætti, tekjutengingar og allur sá pakki er í raun hápólitískt mál. Því er ekki hægt að skilja á milli hagsmuna eldri borgara og pólitískra áhrifa þannig að eina leiðin til að eldri borgarar geti tryggt réttlátan hlut til þeirra gæða sem þeir skila afkomendum sínum, til umsjár og ávöxtunar, er að mynda stjórnmálaflokk, t.d. 65 ára og eldri, og koma með sína rödd inn á Alþingi Íslendinga. Þess ber þó að geta að slíkt stjórnmálaafl mætti ekki koma til leiks á grundvelli þröngra sérhagsmuna heldur með málefnaskrá og stefnu sem tæki á öllum þáttum þjóðlífsins enda á hagur þess og framþróun að vera hagur allra í stað útvaldra. Innan raða eldri borgara er til staðar sú menntunar- og þekkingarflóra sem drífur þjóðfélgið og efnahag þess áfram, en þar að auki sú reynsla sem byggð er á sigrum og mistökum liðinna ára. Það eru jú eldri borgarar hvers tíma sem komu athafnakynslóðum - eldri borgurum framtíðarinnar - til þess manns sem þær eru og verða. Úrtölumenn um pólitíska þátttöku eldri borgara líta e.tv. til þess að innan raða þeirra sé fólk með svo fjölbreytilegan pólitískan bakgrunn að erfitt sé að ná fram sameiginlegri stefnu í slíkum flokki. Það tel ég ekki vera frekar en í öðrum flokkum. Framagreind reynsla fram yfir þá sem yngri eru hefur að miklu leiti þurrkað út þá “hugsjónaisma” sem vilja tengjast yngri kynslóðum og skilið eftir varanlegri “skynsemisisma”. Þrátt fyrir að það sé viðurkennt í stjórnmálum að það geti verið langt á milli pólítíkur og skynsemi þá held ég að vægi skynsemisradda reynslunnar megi vera meira í sölum Alþingis. Að lokum hvað varð um nefnd forsætisráðherra, lauk hún störfum með undirritun skjalsins eða er hún enn að störfum? Guðjón Petersen