Getur gosið?

Mynd: Vonandi þurfum við ekki að búa svona eftir gos.

Ég hef áður minnst á að árið 1990 var haldin „stjórnsýsluæfing“ út frá ímynduðu eldgosi á sprungusveimnum NA af Kleifarvatni og Sveifluhálsi.

Í æfingunni tóku þátt ráðuneyti, sveitarstjórnir á SV landi, Orkuveiturnar á svæðinu, heilbrigðisstofnanir og Landsvirkjun svo einhverjir séu nefndir. Æfingin stóð í 10 daga.

Mikinn lærdóm mátti draga af æfingunni:

Sprungugos NA af Sveifluhálsi hefði ekki beina ógn fyrir mannslíf ef gossvæðinu, sem er óbyggt, væri lokað í tíma.

Þau íbúðahverfi sem hraun gæti ógnað væru auðrýmd í tíma.

Gera verður ráð fyrir að Vallahverfi í Hafnarfirði, spennuvirki á Hamraendum, Álverið í Straumsvík, háspennulínur til Suðurnesja og Álversins í Straumsvíkur rofnuðu. Þeim mætti þó hugsanlega bjarga með því að setja jarðvegskeilur um fætur mastranna, en hiti frá glóandi hrauni gæti hugsanlega slakað á línunum þannig að þær rofnuðu. Miðað við þunnfljótandi hraun mætti verja verðmæti með görðum í einhvern tíma en lengd goss myndi ráða miklu þar um.

Ef meirháttar sprunguhreyfingar (gliðnanir) ættu sér stað NA eftir sprungusveimnum (líkt og í Bjarnarflagi, í Kröflueldum 1975 til 1981, þar sem gliðnun varð 4 m.) væri vatnsbólum á höfuðborgarsvæðinu hætta búin með tilheyrandi vatnsskorti.

Sprungusveimurinn liggur frá Sveifluhálsi NA til Norðlingaholts, Rauðavatns og Grafarholts, t.a.m. undir hitaveitutönkunum þar. Geta grófar hreyfingar á honum valdið vatns-, hita- og orkuleysi á öllu höfuðborgarsvæðinu með óskaplegum afleiðingum fyrir fólk og efnahag.

Næði hraustraumur til sjávar verður samgöngurof við Suðurnes og trúlega þyrfti að setja upp ferjusiglingar frá Höfuðborgarsvæðinu til byggða á Suðurnesjum og Keflavíkurflugvallar.

Yrðu eldsumbrot á Krísuvíkursvæðinu, sunnan Sveifluháls og Reykjanesfjallgarðsins ættu áhrifin á mannlíf að vera margfalt mildari, þótt öskufalls væri frekar að vænta þar sem kvika gæti þurft að ryðjast gegnum vatn.

Sennilega er samþjöppun fólks, atvinnulífs og efnahags á svo litlu svæði sem höfuðborgarsvæðið er ekki minni ógn ef til náttúruhamfara drægi á þessu svæði.

Annar stór skjálfti