Reynslusaga úr fortíðinni: Njósnarinn 00X

Innskotspistill Ég sat í makindum við skrifborðið mitt á 4. hæð í lögreglustöðinni við Hlemm og var að sýsla við einhverja neyðaráætlun og athuganir því tengt. Þetta var snemma árs 1974 og því fyrir umtalaða olíutunnubruna 1976. Skyndilega var ég hrifinn upp úr verkinu við að barið var bylmingshögg á skrifstofuhurðina og henni síðan svipt upp. Í dyrunum stóð Árni heitinn Sigurjónsson, “njósnari 00X?”, og sagði formálalaust: “Þú mátt ekki vera hér, þú mátt ekki vera í þessu embætti, þú verður að hætta, þú ert danskur ríkisborgari”. Aðeins vinstra megin við miðjan munn hékk filterlaus sígarettan, sem einkenndi Árna þessa tíð. Árni var nefnilega listamaður í að hafa sígarettuna lafandi milli varanna meðan hann talaði, án þess að askan dytti af. Árni var vörpulegur ásýndum, hár og þéttur, hárlítill á höfði og það sem meira var vænsti maður svo langt sem ég þekkti. Árni var heldur ekki margmáll og talaði alltaf beint út. Ekki var heldur laust við að finna mætti vott af háði í röddinni þegar hann talaði, en trúlega var það honum ómeðvitað því að í mörgu samtali sem við áttum á skrifstofu hans, fyrr og síðar, fannst mér hann alltaf viðræðugóður maður. Áður en ég gæti nokkru svarað hélt Árni áfram. “Þú heitir Peter Guðjón Petersen, þú verður að sækja um ríkisborgararétt og skipta um nafn, fá þér íslenskt nafn”. Mér fannst kallinn vera farinn að kíma þegar hér var komið ræðunni, en þá komst ég að. “Nei bíddu nú við” sagði ég,” líttu niður í dómsmálaráðuneytið maður, erum við ekki oftast þar í sambandi við Baldur Möller og Ólaf Walter Stefánsson, menn með erlendum nöfnum”. “Annars er ég fæddur á Íslandi fyrir lýðveldistökuna 1944 af íslenskri móður en faðir minn var reyndar danskur. Hér á Íslandi hef ég alið allan minn aldur og er ekkert annað en íslenskur”. “Dugar ekki, dugar ekki” sagði Árni þá, “pabbi þinn átti að sækja um íslenskan ríkisborgararétt eftir lýðveldistökuna ef hann vildi að þið yrðuð með íslenskt ríkisfang”. “Veit ég vel” sagði ég þá, “en pabbi neitaði því alltaf því hann væri miklu meiri íslendingur en nokkur af þeim s.k. íslendingum sem hann þekkti og við það sat”. “ Annars er annað og það alvarlegt” bætti ég við. “1954 þurfti ég á vegabréfi að halda til að komast til útlanda, m.a. Danmerkur, en þess þurfti þá. Fékk ég þá útgefið Íslenskt vegabréf og gettu hver gaf það út og undirritaði fyrir hönd lögreglustjórans í Reykjavík. Hann heitir Árni Sigurjónsson”. “Hann Árni Sigurjónsson er nú nákvæmari en svo að hafa gefið út Íslenskt vegabréf fyrir erlendan ríkisborgara”. “Nú svo er eitt enn Árni”. “Þú skipaðir mig eina íslenska öryggisfulltrúann sem mátti vera fyrir framan fundarherbergi Nixons og Pombidou þegar þeir funduð hér í fyrra. Við vorum bara þrír, bandaríski lífvörðurinn, sá franski og svo ég. Þú hefðir aldrei sett dana í það Árni”. Árni horfði smá stund á mig og sagði svo snöggt áður en hann snerist skyndilega á hæli og var farinn niður á 2. hæð. “Það er fylgst með þér”. Á þetta var aldrei minnst framar, en mikið fannst mér alltaf notalegt að vita að einhver nennti að fylgjast með mér.

Athugasemdir

[Heimir Lárusson Fjeldsted, 31.10.2006 kl. 11:16]

Þakka skemmtilega frásögn.

Þú hefur búið við öryggi.