Umboð og framboð

Nú er ég búinn að skrifa hér ferðasöguna á skemmtibátnum Lilju Ben um Norður hluta Evrópu. Við erum að fara aftur og ætlum nú að sigla áfram til Belgíu og suður með Frakklandsströndum til Spánar. Munum við blogga ferðasöguna jafn óðum eftir því sem tækifæri gefast. En í kveðjuskyni í bili set ég her inn grein sem ég skrifaði og sendi Mogganum ef þeir skyldu vilja birta. Hún heitir Umboð, framboð og kemur hér.

Á dögunum var undirritaður samningur, samkomulag, áætlun, yfirlýsing - eða hvað það nú annars heitir – milli ríkisstjónar Íslands annars vegar og Landssambands eldri borgara (LEB) hins vegar, um kjaramál þeirra síðarnefndu í nútíð og nánustu framtíð. Vonandi þeirra fyrrnefndu í fjarlægri framtíð. Báðir undirrituðu plaggið, væntanlega hvor um sig fyrir einhvers hönd. Fagna ber að þessir aðilar skuli hafa tekið kjör eldri borgara til efnislegrar umræðu og komist að niðurstöðu, þótt aldrei verði hún endanleg. Hafa forystumenn LEB unnið félögum sínum heilt með framgöngu sinni í málinu. Að undanskyldum niðurstöðunum var þó þrennt sem vakti athygli mína öðru fremur í þeim umræðum sem fram fóru í kjölfarið. Það var samanburður formanns LEB á samningstöðu eldri borgara og ASÍ, ummæli sem féllu um það hvort að með þessu væru ekki hugmyndir um framboð á vegum samtaka eldri borgara til Alþingis úr sögunni og að lokum starf nefndar sem forsætisráðherra skipað fyrr á árinu til að fara yfir stöðu eldri borgara og koma með tillögu þar að lútandi. Formaður LEB benti á að ASÍ gæti farið í verkfall til að fylgja eftir sínum kröfum um kjaramál (sem og t.d FFSÍ og fleiri). Það er þó því aðeins að stéttarfélög innan ASÍ gefi umboð til þess. Til þess að stéttarfélögin hvert um sig geti gefið það umboð þurfa þau svo að hafa til þess samþykki félagsmanna sinna. Þannig sækir ASÍ umboð sitt alla leið niður i grasrót einstakra félagsmanna stéttarfélaga auk þess sem afrakstur þeirra samninga, sem gerðir eru fyrir þeirra hönd, verður að lokum að bera undir atkvæði sömu grasrótar til að þeir öðlist gildi. Því vaknar hjá mér spurning. Hvaðan kemur umboð LEB? Ekki þar fyrir að ég treysti LEB fullkomlega til að berjast fyrir kjörum eldri borgara, það hefur sýnt að vel er haldið á spöðunum. Ég tel hins vegar að LEB þurfi að skilgreina betur stöðu sína og umboð í hagsmunabaráttu eldri borgara vegna þess mismunar sem er á milli hefðbundinnar kjarabáráttu verkalýðsfélaga og LEB. Uppbygging þess gerir ekki ráð fyrir samskonar grasrótarumboði til samningsgerðar þar sem almannatryggingarkerfið nær til allra eldri borgara hvort sem þeir eru félagsmenn í samtökum eldri borgara eða ekki. Þess vegna verður hagsmunabarátta samtaka eldri borgara alltaf pólitísk. Ellilífeyrir almannatrygginga, þróun hans út frá verðlagi og kaupmætti, tekjutengingar og allur sá pakki er í raun hápólitískt mál. Því er ekki hægt að skilja á milli hagsmuna eldri borgara og pólitískra áhrifa þannig að eina leiðin til að eldri borgarar geti tryggt réttlátan hlut til þeirra gæða sem þeir skila afkomendum sínum, til umsjár og ávöxtunar, er að mynda stjórnmálaflokk, t.d. 65 ára og eldri, og koma með sína rödd inn á Alþingi Íslendinga. Þess ber þó að geta að slíkt stjórnmálaafl mætti ekki koma til leiks á grundvelli þröngra sérhagsmuna heldur með málefnaskrá og stefnu sem tæki á öllum þáttum þjóðlífsins enda á hagur þess og framþróun að vera hagur allra í stað útvaldra. Innan raða eldri borgara er til staðar sú menntunar- og þekkingarflóra sem drífur þjóðfélgið og efnahag þess áfram, en þar að auki sú reynsla sem byggð er á sigrum og mistökum liðinna ára. Það eru jú eldri borgarar hvers tíma sem komu athafnakynslóðum - eldri borgurum framtíðarinnar - til þess manns sem þær eru og verða. Úrtölumenn um pólitíska þátttöku eldri borgara líta e.tv. til þess að innan raða þeirra sé fólk með svo fjölbreytilegan pólitískan bakgrunn að erfitt sé að ná fram sameiginlegri stefnu í slíkum flokki. Það tel ég ekki vera frekar en í öðrum flokkum. Framagreind reynsla fram yfir þá sem yngri eru hefur að miklu leiti þurrkað út þá “hugsjónaisma” sem vilja tengjast yngri kynslóðum og skilið eftir varanlegri “skynsemisisma”. Þrátt fyrir að það sé viðurkennt í stjórnmálum að það geti verið langt á milli pólítíkur og skynsemi þá held ég að vægi skynsemisradda reynslunnar megi vera meira í sölum Alþingis. Að lokum hvað varð um nefnd forsætisráðherra, lauk hún störfum með undirritun skjalsins eða er hún enn að störfum? Guðjón Petersen

 

 

Athugasemdir

[Guðrún Valdemarsdóttir (IP-tala skráð) 8.8.2006 kl. 10:13]

Takk fyrir góða grein, orð í tíma töluð. Þú færð mitt atkvæði, bestu kveðjur og hafið það gott, Guðrúnu Valdemars