Siglingin og þú, önnur hindrun

   Það er alltaf nóg að sýsla 

Flestir sem hugsa til siglinga líta með hryllingi til sjóveiki sem þeir hafa upplifað í Akraborginni, Herjólfi eða ferðum með flutninga- eða fiskiskipum yfir hafið. Þeir sem ekki hafa upplifað sjóveiki, því þeir hafa aldrei farið á sjó, ákveða með sjálfum sér að þeir verði sjóveikir og því eigi þeir ekkert erindi til sjós. Þetta er rétt allir verða sjóveikir í fyrstu og harðsvíruðustu sjómenn sem hafa atvinnu af að sigla hafa orðið sjóveikir. Ef þeir neita því er það tómt raup. Sjóveiki er eðlilegur hluti líkamlegra viðbragða gegn stöðugu áreiti á jafnvægiskerfið þegar ekkert er fast undir fæti. Sjóveikin herjar harðast á þeim sem ekkert hafa fyrir stafni og er verri á stærri skipum en skemmtibátum vegna þess að í skemmtibátum er hreyfingin mun léttari og kvikari en í stærri skipum þar sem hún er þung og silaleg með mun lengri sveiflutíðni. Hreyfingu skemmtibáta má frekar líkja við hreyfingu flugvélar í ókyrrð eða bíls á ósléttum vegi.

Þeir sem siglt hafa með ferjum, flutningaskipum eða fiskiskipum vita að þar er sjaldnast veður látið ráða för. Þetta eru atvinnutæki sem eru bundin af áætlunum, sókn til veiða eða ferð til löndunar, hvernig í fjáranum sem veður og sjólag er. Á skemmtibátum er allt annað sjónarmið uppi á teningnum, þá má láta veður ráða för og minnka til muna líkur á sjóveiki þannig. Þriggja daga veðurspá á sjó er orðin það áreiðanleg að óháð árstíma á að vera óhætt að teysta henni til siglinga um úthaf sem ekki tekur lengri tíma. Jafnvel er fimm daga spá, á þeim árstíma sem helst er siglt á Norðurhveli jarðar, þ.e. frá maí til og með ágúst, nokkuð örugg ef ekki er verið að þvælast í fellibyljabeltinu á síðasta hluta þess tímabils. Flestir sem sigla á skemmtibátum láta nokkura klukkutíma á dag nægja til að fara á milli staða og ættu því ekki að lenda í vondum veðrum nema vita það fyrirfram og þá gera þeir það með ásettu ráði.

Sjóveiki er bölvaður óþverri og þó nokkur vanlíðan að upplifa. Hins vegar læknast hún í yfirgnæfandi tilfellum ekki síðar en á þriðja degi. Þótt þetta þriggja daga tímabil sé slitið í sundur með kyrrlátri legu í höfn inn á milli býr líkaminn að reynslu siglingadaganna þannig að sjóveikin hverfur á þriðja siglingadegi, ef hún yfir höfuð gerir vart við sig.

Athafnaleysi og sjálfsvorkun er besti vinur sjóveikinnar. Hún verður eins og Karíus og Bakktus í sælgætiskjafti, það verður aldrei meira gaman. Því er um að gera að taka fullan þátt í siglingunni og taka til hendi við það sem gera þarf. Þegar ég fór með nemendur mína í siglingaþjálfun á sjómælingabátnum var óþverra sjólag svo sumir kenndu sjóveiki. Allir voru þeir hins vegar sammála um að um leið og komið var að þeim að stýra, taka staðarákvarðanir eða huga að siglingunni með öðrum hætti hvarf sjóveikin eins og dögg fyrir sólu.

Fyrir þá sem treysta sér alls ekki til að takast á við tímabundna sjóveiki er til ágætis hjálparmeðal sem er sjóveikisplástur. Þetta er lítil plásturspjatla sem sett er bakvið annað eyrað og svínvirkar að því er mér er sagt. Plástrinum fylgja ekki þær aukaverkanir sem fylgdu sjóveikispillunum en þeim fylgdi syfja, almennt slen og slappleiki. En ekki gleyma að taka plásturinn af þegar í land er komið, mér skilst að með fast land undir fórum verði maður sjóveikur með plásturinn, trúi hver sem vill.